Günlük 5,5 trilyon dolar gibi oldukça büyük bir işlem hacmine sahip olan forex işlemlerinde, diğer birçok finans piyasasında olduğu gibi çeşitli şikayetler oluşabilmektedir.Bu yazımızda birçoğu forex kurum şikayeti, bir kısmı platform şikayeti yada forex piyasasında çalışan personele yönelikoluşan bu şikayetler hakkında detaylı bir inceleme yapacağız.
Forex mağduriyetleri
Forumlar alanında ve sosyal medyada sık sık olumsuz yorumlar ile yer alan bazı kişiler kendilerini forex mağduru olarak nitelendirmekte, bazıları şikayetlerinde haklı olabildiği gibi birçoğu ise bilgisizlik ve kötü niyetli yaklaşımlar nedeniyle olumsuz yorumlar yapmaktadır. Öncelikle belirtmeliyim ki forex işlemlerinizi SPK lisanslı bir firma aracılığı ile gerçekleştirdiğiniz sürece her türlü yasal hakkı kullanmaya sahipsiniz demektir. Aracı kurumlar sermaye piyasası kurulu tarafından denetlendiği için olabildiğince titizlikle işlemlerini yürütmekte, aksi halde yüklü miktarda para cezası ödemekle mahkum kalabilmektedir.
Başlıca forex şikayetleri
Kar-zarar oranının yayınlanmaması
SPK’nın kurumlardan uyulmasını istediği birçok kural bulunmaktadır.Bunlardan bir tanesi reklam/web sitesi vb. mecralarda müşteri kar-zarar oranının oransal dağılımına yer verilmesi gerekliliğidir. Birçok kurum bu kuralı yok sayarak piyasanın oldukça karlı olduğunu hatta küçük yatırımlarla
hiçbir risk olmadan yüksek kazançlar elde edilebileceği vaadinde bulunmaktadır.Evet forex piyasasında yüksek kazanç vardır ancak bunun için öncelikle iyi bir forex eğitimi alınmalı, bir süre demo hesaplar dediğimiz deneme hesaplarında sanal para ile işlem yapılmalıdır.Ardından günlük veriler ve piyasa takibi yapılarak analize yönlenmeli, teknik ve temel analiz hakkında kendimizi geliştirmeliyiz. Bu konuda birçok kurum ücretsiz eğitim ve analiz desteği sunmaktadır.
Yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunmak
SPK’nın yasakladığı konulardan bir tanesi de müşteri ile imzalanmış bir yatırım danışmanlığı sözleşmesi bulunmadan yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunmak.Bu konuda birçok şikayet gelmektedir.Müşteriler kendilerine işlemleri sırasında yanlış analiz verildiğini, piyasanın aksi yönünde işlemler açtırıldığını, çeşitli yönlendirmeler sonucu kayıplar yaşadığını iddia etmektedir.Bu konuyu 2 taraflı inceleyeceğiz.
Müşteri açısından bakılacak olursa; forex piyasasında yeni işlemlere başlamış iseniz, özellikle bu piyasanın riski tarafınızla paylaşılmıyorsa, yeterli eğitim desteği görmüyorsanız ve analist/müşteri temsilciniz ile yaptığınız görüşmelerde net ifadelerle sizi alım-satım yapmaya zorlayıcı, yönlendirici, teşvik edici ifadeler kullanılarak zarara uğratılıyorsanız şikayetinizde oldukça haklısınız. Hiçbir kurum size SPK izni ve yazılı onayınız olmaksızın yönlendirme yapamaz. Bu konuda kayıp yaşadığınızı düşünüyorsanız SPK’ya şikayet başvurusunda bulunabilirsiniz. SPK, kurumun tarafınızla yaptığı tüm telefon görüşmelerini detaylı inceleyerek, haklı bulduğu takdirde kaybınızın şirket tarafından karşılanmasını sağlayacak ve şirkete yüklü bir para cezası verecektir.
Kurum açısından bakılacak olursa; izni olmadan yönlendirme faaliyetinde bulunan personellerini çoğu zaman bu konuda uyarmakta ve yapılması gerekenler konusunda detaylı eğitimler vermektedir.Ancak bunca uyarı ve eğitime rağmen bazı acemi, vurdum duymaz personelin yaptığı hatalar nedeniyle ceza almaktadır. Tabiki bu hatalar tamamen kurumun sorumluluğunda olup, mazeret olarak kabul edilemez ancak personel sirkülasyonunun bu denli hızlı gerçekleştiği bir piyasada kalifiye eleman bulundurmak oldukça güçtür. Tüm bunların üstüne kurumların açığını kollayan bazı müşteriler durumdan faydalanmak için, personeli telefonda yönlendirme yapması konusunda sıkıştırmakta hatta istediği yönde analiz vermediğinde hesabını kapatmakla tehdit etmektedir. Bu gibi zorlayıcı ve kötü niyetli yaklaşımlar neticesinde acemi personelce hatalar yapılmakta ve kurum zarara uğratılmaktadır.
Eğitim verilmemesi
Forex piyasasında başarılı olabilmek için yapılması gereken başlıca kural en iyi şekilde eğitim alınarak, yatırımın nasıl yapılacağının öğrenilmesidir.Bunun için kurumlar hesap açılış aşamasında ücretsiz platform eğitimleri vermektedir.Deneme hesapları üzerinden gerçekleşen bu eğitimler sırasında müşterinin platformu en iyi şekilde anlaması, forexin mantığının öğretilmesi ve risk uyarısının yapılması amaçlanmalıdır.
Geçtiğimiz dönemlerde sıklıkla oluşan şikayetler arasında kurumun gerekli eğitimi vermemesi yer almaktaydı. Ancak SPK tarafından yapılan son düzenleme ile forex hesap açılışından önce müşterilerin demo hesaplar üzerinde 6 işgünü boyunca min.50 işlem yapması şartı getirilmiş ve eğitimsizlik nedeniyle yaşanan kayıpların en aza indirilmesi sağlanmıştır.
Hesap açılışında yanlış bilgilendirme
Aracı kurumlar müşterilerini en doğru şekilde bilgilendirmek durumundadır.Hesap açılışı sırasında müşteri temsilcilerinin kendi satış hedeflerini yerine getirmek amacıyla yaptığı yanlış bilgilendirmeler birçok müşterinin mağduriyet yaşamasına neden olmaktadır.’bu piyasada kayıp yok’, ‘100 dolarınızı 1 haftada 10,000 dolar yapabilirsiniz’, ‘forexte herhangi bir maliyet/komisyon yok’ ‘tüm paritelerimizde spreadler sabit’, ‘bizim kurumda hiçbir zaman platform sorunu yaşanmaz’ gibi oldukça iddialı ve gerçek dışı yorumlar forex tecrübesi olmayan kişilerin yanlış bilgilenmesine neden olmaktadır.Bu yanlış bilgiler sonucunda müşteriler işlemlere başlayarak zarar elde etmekte ve kurumu hatalı bilgilendirme konusunda suçlayarak hakkını yasal yollarla arayabilmektedir.
Platform hataları
Forex işlemlerinizi yapabildiğiniz MT4, MT5, web trader vb. birkaç forex platformu bulunmaktadır. Birçok programda olabildiği gibi forex programlarında da zaman zaman teknik hatalar olabilmekte.Bu teknik hataların bir kısmı kurumun bilgisi ve müdahalesi dışında, bir kısmı ise birebir kurumun bilgisi dahilinde gerçekleşebilmektedir. Bu konuya daha iyi değinebilmek için öncelikle kurumları işlem masası olan ve işlem masası olmayan kurum olarak 2’ye ayırmamız gerekir.
İşlem masası olan kurumlar;Hazinesi, işlem masası olan piyasa yapıcı(market maker) kurumlar, fiyatları kendisi belirlemekte ve müşteriye karşı pozisyon alabilmektedir. Bu durumu müşteri kara geçtiğinde kurumun kaybettiği, müşteri zarara uğradığında ise kurumun kazandığı şeklinde özetleyebiliriz. Bu gibi pozisyonlarda kurumlar zarara uğramamak için zaman zaman platforma ve fiyatlara müdahale ederek, piyasanın yönünü kendi lehlerine çevirebilirler.
İşlem masası olmayan kurumlar;hazinesi olmayan, size karşı pozisyon almayan bu kurumlarda işlem yapmak çok daha şeffaftır. Direkt yurtdışındaki büyük fiyat sağlayıcı ve bankalardan aldıkları fiyatı ters pozisyon açarak müşteriye iletirler. Müşterinin açtığı pozisyonu da yine ters pozisyon açarak yurtdışındaki fiyat sağlayıcı kuruma ileterek tam anlamıyla aracılık hizmeti verirler.Bu kurumların tek kazancı paritelerdeki spread yani alım-satım fiyatı arasındaki farktır. Bu sayede siz işlemlerinizde ister kara geçin, ister zarara geçin, kurumu ilgilendiren bir durum oluşmaz.
En sık söylenen platform hataları;
1-Fiyatlar kotasyon vermiyor.
Yani, platformda işlem yapamıyorum. Ekran donuyor. Al-sat gerçekleştiremiyorum. Açılan ekranda kotasyon dışı uyarısı alıyorum gibi hatalar başlıca karşılaşılan platform hatalarıdır.
Bu hatanın bir nedeni teknik sebeplerle olabileceği gib bir nedeni de kurumların tercihi ile gerçekleşebilmektedir.Bu sebeple gerçeğin ortaya çıkabilmesi ve şikayette bulunabilmemiz için o andaki ekran görüntüsünü almanız ve incelenmesini istediğiniz deal numaralarını not olmanız yararınıza olacaktır.
2-Kar al/zarar durdur emrim çalışmadı;
Yatırımcılar, fiyatların istedikleri seviyeye gelmesi durumunda işlemlerini otomatik kapatmasını sağlayan
kar al/zarar durdur emri koyabilmektedir.Bazen koydukları bu emir işleme ya geç girer yada hiç girmez. Bu gibi durumlarda piyasanın volatilitesine bakmak gerekir. Eğer fiyatların çok hızlı hareket ettiği bir anda iseniz emirlerin gerçekleşmemesi normal karşılanabilir. Bildiğiniz gibi döviz piyasasında fiyatlamalar saniyeler hatta saliseler içerisinde gerçekleşmektedir. Dolayısıyla saliseler içinde fiyatlar otomatik emirlerinize dokunsa da gerçekleşebilmesi için yeterli zaman kalmayabilir.Bu nedenle oluşan şikayetlere her zaman olumlu yanıt dönülmez.
3-Slippage-kayma oldu;
Emrinizi verdiğiniz fiyat ile emrinizin gerçekleştiği fiyat arasındaki farka slippage (kayma) adı verilir. Fiyatların hızlı değiştiği durumlarda ekranda gördüğünüz fiyattan emir verdiğinizde bazen emriniz gidip işleme konana kadar fiyatlar değişebilir ve emrinizin gerçekleştiği fiyat seviyesi birkaç piplik farkla gerçekleşebilir. İşte buna slippage diyoruz.
Bazen kar al-zarar durdur emirleriniz birkaç pip altı veya üstünden işleme girebilir. Kurumlar bu durumu ‘emirler mümkün olan en iyi fiyattan gerçekleşir’ ibaresi ile sözleşmede belirtebilir ve bu şikayetlerin haksız olduğunu savunabilir.Siz yinede bu gibi durumlarda işlem incelemesi isteyerek konunun açığa kavuşmasını sağlayabilirsiniz.
4-Pozisyonlarım hedge’li olmasına rağmen stop out oldum
Hedge pozisyonlar, mevcut işlemlerinize ters yönde pozisyon açarak margin seviyesini ortadan kaldırarak olmaktadır.
Margin kalktığı içinde stop out seviyesi ve stop out olma durumu ortadan kalkar. Ancak bazı durumlarda pozisyonlarınız hedge’li bile olsa stop out olabilirsiniz. Bu durum kesinlikle bir kurum veya teknik hata değildir.
Eğer işlemleriniz tl bazlı paritelerde ise; akşam saatlerinde meydana gelen spread açılmalarında işlemlerdeki zararınız artacağı için varlığınız azalır ve stoplanırsınız.
Bir diğer stoplanma nedenide
swap maliyetidir. Açtığınız pozisyonları uzun süreli bekletmek istiyorsanız oluşacak swap maliyetine dikkat etmelisiniz. Özellikle TL bacaklı paritelerde yapılan alış işlemlerinde yüksek miktarda swap bedeli ödersiniz. Varlığınızdan düşen bu swap maliyeti nedeniyle de pozisyonlarınız hedge’li bile olsa stop out olabilirsiniz.
Forex piyasasında işlem yaparken çalıştığınız kurumlar, personel veya işlem platformları ile ilgili şikayetleriniz, olumlu yada olumsuz deneyimleriniz varsa yorumlar alanından paylaşabilirsiniz.
